افسردگی و روش‌‌های مقابله با آن + مشاوره آنلاین

نریمان جعفری – روانشناسی: افسردگی یکی از بیماری‌های مزمنی‌ست که متاسفانه هرروزه بر تعداد مبتلایان به آن افزوده می‌شود. تجربه نشان داده بسیاری از افرادی که افسردگی دارند، از بیماری‌شان بی‌اطلاع هستند و عده‌ای هم به دلیل مواضع اجتماعی از پذیرش آن طفره می‌روند.
این در حالی است که خیلی از افراد ممکن است حتی در دوره کوتاهی از زندگی‌شان این حس را تجربه کرده باشند.

مهم‌ترین عوامل افسردگی

هرچند احتمال ابتلا به افسردگی، در افرادی بیشتر است که از فقر رنج می‌برند و در معرض خشونت، تبعیض و سوءاستفاده قرار دارند. اما بد نیست بدانیم که این بیماری شرایط خوب و بد سرش نمی‌شود و هر انسانی در هر شرایطی می‌تواند به آن مبتلا شود.

از مهم‌ترین عوامل ابتلا به افسردگی می‌توان به این موارد اشاره کرد:
– تغییر مواد شیمیایی در مغز: موادی در مغز انسان هستند که بر خلق و خوی انسان موثرند. هرگونه تغییر و به‌هم ریختگی تعادل این مواد شیمیایی می‌تواند سبب بروز افسردگی شود.

– ژنتیک: افسردگی نیز مانند بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌تواند ارثی باشد. به‌عنوان مثال اگر یکی از دوقلوهای همسان دچار افسردگی شود، به احتمال ۷۰ درصد دیگری هم مبتلا می‌شود.

– شخصیت: افرادی که اعتماد به نفس ندارند، در کنترل استرس ناتوانند و افراد بدبین نیز در مقایسه با سایر افراد بیشتر در معرض افسردگی هستند.

– عوامل محیطی: همانطور که پیش‌تر به آن اشاره شد، احتمال افسردگی در کسانی که در معرض خشونت، تبعیض، سوءاستفاده یا فقر قرار دارند، بیشتر است.

علائم افسردگی / راه‌های تشخیص افسردگی

از مهم‌ترین علائم افسردگی می‌توان به احساس ناراحتی طولانی‌مدت و ناامیدی در زندگی اشاره کرد که البته نوع درجات این علائم در افراد متغیر می‌باشد.

خواب نرفتن و بیدار شدن از خواب و خواب طولانی

افسردگی با تاثیر روی سیستم عصبی، منجر به ایجاد مشکل در خواب رفتن و یا ناتوانی در حفظ روند خواب می‌شود. در افرادی که به افسردگی مبتلایند، معضل بیدار شدن در ساعات اولیه بامداد بسیار مشاهده می‌شود. البته تعداد اندکی از افسرده‌ها نیز دچار خواب بیش از حد معمول می‌شوند.

احساس درد در قفسه‌سینه

درد قفسه‌سینه ممکن است علامت وجود مشکلات جدی‌ای مانند ناراحتی قلبی و ریوی باشد اما گاهی هم مشکلات معده با درد قفسه‌سینه همراه است. چنانچه در ناحیه قفسه‌سینه دردی احساس کردید برای تشخیص علت آن، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
اگر پزشک برای درد قفسه‌سینه علت خاصی نیافت، افسردگی می‌تواند باعث ایجاد آن باشد.
افسردگی خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد و جالب است بدانیم این رابطه دو طرفه است. یعنی کسانی که حمله قلبی یا سکته قلبی را تجربه کرده‌اند، بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

احساس خستگی مداوم و بی‌انرژی بودن

افراد افسرده معمولا بعد از یک خواب یا استراحت کافی هم احساس خستگی می‌کنند و انرژی لازم برای انجام کارهای روزانه‌ی خود را ندارند.

درد عضلات و مفاصل

کسانی که درد را برای مدت طولانی تحمل می‌کنند، بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند. از طرفی تحقیقات نشان داده مبتلایان به افسردگی سه برابر بیشتر از سایر افراد در معرض دردهای مزمن از جمله درد عضلانی قرار دارند. بنابراین این بیماری نیز می‌تواند سبب بروز درد در عضلات و مفاصل انسان شود.

ناراحتی‌های دستگاه گوارشی

احتمالا شنیده‌اید که مغز و روده به‌شدت باهم در ارتباط هستند. به همین دلیل، وقتی با استرس یا نگرانی روبه‌رو هستیم، دچار تهوع یا درد معده می‌شویم.
افسردگی می‌تواند روده انسان را درگیر کند و به تهوع، سوءهاضمه، اسهال یا یبوست منجر شود.

سردرد و میگرن

پژوهش‌ها نشان می‌دهند افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی، سه برابر بیشتر از سایرین ممکن است به انواع میگرن دچار شوند. افراد مبتلا به میگرن نیز پنج برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به افسردگی قرار دارند.

تغییرات اشتها، لاغر یا چاغ شدن

ارتباط اختلالات خوردن، مانند پرخوری عصبی و بی‌اشتهایی عصبی با افسردگی موضوعی ثابت‌شده است. افسردگی روی اشتهای افراد مختلف نیز اثرات متفاوت می‌گذارد. اشتهای گروهی را کم می‌کند و برعکس، گروه دیگری نمی‌توانند جلوی خوردن خود را بگیرند. نتیجه مشخص است: بعضی از مبتلایان لاغر و برخی چاق می‌شوند.

کمردرد

چنانچه دچار کمردرد مداوم هستید، به پزشک متخصص مراجعه کنید. اما اگر پزشک در تشخیص علت درد شما ناتوان بود، ممکن است کمردرد شما ناشی از افسردگی باشد. نتایج نشان داده احتمال این‌که افراد مبتلا به افسردگی دچار کمردرد یا سردرد شدید شوند، چهار برابر بیش از سایر افراد است.
همچنین از اضطراب و پریشانی و بی‌میلی جنسی نیز می‌توان به‌عنوان سایر علائم افسردگی نام برد.

ارتباط افسردگی با مصرف قهوه!

خوب است بدانید مصرف قهوه یکی از روش‌های آسان و کم‌دردسر برای کنترل افسردگی است. قهوه از کافئین برخوردار است و نوشیدن یک فنجان قهوه می‌تواند سطح انرژی در انسان را افزایش داده و سبب افزایش انگیزه و بیداری می‌شود.
گروهی از محققان دریافته‌اند زمانی که افراد قهوه می‌نوشند، علائم کمتری از افسردگی را نشان می‌دهند. ترکیبات محافظت‌کننده قهوه به همراه کافئین می‌توانند توانایی شناختی مغز را ارتقاء دهند و احتمال آلزایمر، زوال عقلی، پارکینسون، سرطان و سکته مغزی را تا حد چشمگیری کاهش دهند.

نحوه عملکرد قهوه

«قهوه به‌دلیل برخورداری از آنتی اکسیدان‌های خاص، در کاهش تحریکات موثر است». این نتیجه آزمایشات محققان چینی است که نشان می‌دهد قهوه به دلیل کافئین می‌تواند تاثیر ضد افسردگی داشته باشد.
بدون شک همه ما چندین‌مرتبه در نیمه‌شب‌ها بیدار شده‌ایم. این اتفاق به خاطر وجود ماده آدنوزین Adenosine در بدن است. آدنوزین گیرنده‌های مخصوص خود را تحریک کرده و سبب احساس گیجی، کمبود، تحرک و انگیزه می‌شود.
کافئین نیز اینگونه می‌تواند در سیستم عصبی مرکزی تجمع یابد؛ اما بر خلاف آدنوزین نه تنها گیرنده‌ای را فعال نمی‌کند بلکه سبب مسدود کردن آن شده و به این طریق از کمبود انرژی و انگیزه جلوگیری می‌کند. این پدیده می‌تواند تاثیر قهوه بر بیدار ماندن و هشیاری را توجیه کند.

تاثیر مثبت قهوه بر افسردگی

تا به‌حال هنگامی که از خواب بیدار شده‌اید، احساس کرختی داشته‌اید؟ اینکه حس کنید خستگی هنوز از بدن شما خارج نشده و درست زمانی که یک فنجان قهوه می‌نوشید انرژی خود را باز می‌یابید.
این احساس خستگی و کرختی پس از استراحت، می‌تواند از علائم افسردگی باشد که با یک فنجان قهوه کاهش یافته یا برطرف شود. همین موضوع می‌تواند نشان‌دهنده تاثیر مثبت قهوه بر افسردگی باشد.

قهوه باعث ساختن دوپامین (ماده‌ی شیمیایی محرک اصلی مغز) می‌شود. همچنین کافئین با اتصال به گیرنده‌های آدنوزین مقدار دوپامین را افزایش می‌دهد. دوپامین نیز می‌تواند ارتباط بین انگیزه و پاداش را در مغز هماهنگ کند. با توجه به اینکه یکی از دلایل افسردگی بی‌انگیزگی و احساس ناراحتی است، دوپامینی که در اثر قهوه افزایش یافته، می‌تواند در کاهش حس افسردگی کمک کننده باشد.
آزمایشاتی که روی ۳۰۰ نفر از زنان انجام شد، نشان داد که نوشیدن ۳ فنجان قهوه در روز می‌تواند احتمال فکر کردن به خودکشی را کاهش دهد. البته این تاثیر مثبت در مردان با درصد کمتری همراه بود. همچنین مشخص شد کافئین در قهوه می‌تواند اثر محافظتی در برابر افسردگی داشته باشد و چای نسبت به قهوه اثر محافظتی کمتری دارد.

قهوه می‌تواند اثر منفی داشته باشد

اما لازم است بدانیم قهوه می‌تواند مانند یک شمشیر دو لبه عمل کند. یعنی در صورتی که مصرف آن از حد معمول بگذرد، می‌تواند اثر مخربی بر بدن انسان بگذارد.
قهوه توان اختلال در عملکرد برخی محرک‌ها نظیر دوپامین و گاما را دارد. به‌دنبال اختلال در عملکرد این محرک‌ها و یا کاهش آن‌ها (به خصوص دوپامین) عوارضی چون بی‌انگیزگی و ناامیدی ایجاد می‌شود.

این مساله نشان می‌دهد قهوه همانطور که می‌تواند سبب احساس شادی و لذت در افراد شود، توان بروز علائم افسردگی را هم دارد.
از اثرات منفی کافئین می‌توان به افزایش ضربان قلب، افزایش اضطراب و افزایش فشار خون اشاره کرد. لذا افرادی که سابقه بیماری در این زمینه را دارند باید در مصرف قهوه جوانب احتیاط را رعایت کنند.
با این‌وجود، چنانچه افراد در نوشیدن قهوه تعادل ایجاد کنند، می‌توانند هم از اثرات مفید آن بهره‌مند شده و هم از پیادمهای منفی‌اش جلوگیری نمایند.

اما معمولا انتخاب نوع قهوه، چگونگی و میزان مصرف آن افراد را دچار سردرگمی کرده و اهمیت مشورت با کارشناس قهوه را دوچندان می‌کند.
محسن زارعی که یکی از کارشناسان مجرب و تخصصی قهوه در ایران است، در حجره آن کافی، بهترین قهوه‌ها را به فروش گذاشته است. شما می‌توانید با مراجعه به صفحه حجره آن کافی، با این کارشناس ارتباط برقرار کرده و بهترین قهوه را برای مصرف خود انتخاب کنید.

ارتباط با محسن زارعی، کارشناس قهوه

تا اینجا دیدیم که وضعیت جسمی و روانی ما چقدر به یکدیگر وابسته هستند. در زیر به یک ارتباط مثبت بین وضع جسمی و روانی اشاره می‌کنیم:

ورزش کنیم

ورزش کردن یکی دیگر از راه‌های بی ضرر و کم‌هزینه برای درمان افسردگی است. زمانی که انسان مشغول انجام فعالیت ورزشی است، برخی مواد شیمیایی در مغز افزایش می‌یابند. این مواد باعث می‌شوند فرد حس خوبی داشته باشد، خلق بهتری پیدا کند و نسبت به درد حساسیت کمتری داشته باشد.

در واقع ورزش نیز همانند قهوه، به تنهایی افسردگی را معالجه نمی‌کند اما در صورت تداوم، می‌تواند کمک شایانی به رفع افسردگی کند.
البته ایرادی که وجود دارد این است که هنگام افسردگی، شاید احساس کنیم انرژی کافی برای ورزش کردن نداریم. باید این فکر را شکست دهیم، با نوشیدن یک فنجان قهوه از جای خود برخیزیم و ورزش کنیم. و نیز به یاد داشته باشیم که تحرک، احساس خستگی را کم می‌کند و باعث بهبود خواب می‌شود.

حال خوب، حق همه ماست

سبک زندگی امروزی، فشارهای زیادی را به افراد وارد می‌کند و ممکن است هرکسی در زندگی پرفشار و پرمشغله امروزی، به افسردگی مبتلا شود. افسردگی خودش را پنهان می‌کند و برای تشخیص و شناخت آن به دقت بالایی نیاز است.

ما به‌عنوان یک جامعه، باید نسبت به حال خود و اطرافیانمان دقیق باشیم و چنانچه علائم افسردگی را در خودمان دیدیم، به جای انکار یا پنهان کردن آن، عادت‌های ساده‌ای چون ورزش کردن و تغذیه سالم را برای خود فراهم کنیم و با مراجعه به موقع نزد روانشناس و روان‌پزشک مجرب و موفق، افسردگی را درمان کنیم. حال خوب، زندگی آرام و دل شاد حق همه ماست، برای به دست آوردنش تلاش کنیم.